Το άρθρο είναι αναδημοσίευση του ιστότοπου με υπερσύνδεσμο
https://psy-counsellors.gr/polemikes-texnes-kai-psychikh-endynamwsh/
Η Ευγενία Σαρηγιαννίδη, Ψυχολόγος και Επιστημονική Διευθύντρια του Δικτύου Psy-Counsellors συζητά με τον Θεόδωρο Απατζή εν ενεργεία αστυνομικό, Επικεφαλή του Συστήματος Koei Kan Karate Do Greece, Προπονητή και Εκπαιδευτή για άτομα με αναπηρία της Ikkaido.eu. και HΚΜ krav maga instructor, για την σχέση των πολεμικών τεχνών και της αυτοάμυνας με την ψυχική ενδυνάμωση στην οικοδόμηση ενός ψυχοσωματικού τείχους προστασίας από την κακοποίηση, την ενδοοικογενειακή βία, την παρενόχληση κλπ.
Ε.Σ. Αγαπητέ Θοδωρή είχαμε την χαρά να γνωριστούμε 27 Νοεμβρίου 2021 στο Εργατικό Κέντρο Ελευσίνας ως εισηγητές και οι δυο μεταξύ εκλεκτών ομιλητών σε μια εκδήλωση αφιερωμένη στο μείζον και άκρως επίκαιρο ζήτημα της κακοποίησης των γυναικών. Εσύ είχες εκθέσει τις βασικές θέσεις σου για την αποφυγή θυματοποίησης και της εκπαίδευσης των γυναικών στην Αυτοάμυνα – Αυτοπροστασία. Από την πλευρά μου είχα αναφερθεί κατά κύριο λόγο στις ψυχικές συνέπειες της κακοποίησης, στους παράγοντες που οδηγούν στην απόφαση εξόδου από μια κακοποιητική συνθήκη και στην ψυχική διαδικασία της θυματοποίησης. Όπως διαπιστώσαμε και οι δύο παρότι ξεκινάμε από πολύ διαφορετικές αφετηρίες τα αντικείμενα μας συγκλίνουν και αλληλοσυμπληρώνονται ειδικά στις μέρες μας, όπου οι δολοφονίες γυναικών και παιδιών, η ενδοοικογενειακή βία και γενικότερα η έκφραση ακραίας επιθετικότητας προς τους οικείους (και όχι μόνο) έχει γίνει για τους περισσότερους ανθρώπους μια καθημερινότητα. Παράλληλα, γνωρίζουμε πως δεν φτάνει να έχει ένα άτομο κάποιες σωματικές δεξιότητες και γνώσεις αυτοάμυνας, αν δεν τις υποστηρίξει και ψυχολογικά θα καταστούν πρακτικά άχρηστες, όπως επίσης αν ένα άτομο νιώθει ψυχολογικά ισχυρό, αλλά δεν έχει εμπιστοσύνη στις σωματικές του δυνάμεις πάλι θα αισθάνεται ανασφάλεια. Η εναρμόνιση των ψυχολογικών και σωματικών διαστάσεων του εαυτού είναι κεφαλαιώδης για την οικοδόμηση της αυτοεκτίμησης και της αυτοεικόνας του ατόμου. Πως λοιπόν κατά τη γνώμη σου θα εκπληρωθεί η αλληλοσυμπληρωματικότητα των επαγγελματικών ιδιοτήτων του ψυχολόγου και του δασκάλου πολεμικών τεχνών στην αντιμετώπιση του φαινομένου της κακοποίησης;
Θ.Α. Καταρχάς θα ήθελα να σε ευχαριστήσω πάρα πολύ για αυτή την ευκαιρία που μου δίνεις να συζητήσουμε κάποια πολύ ενδιαφέροντα θέματα, όπως αυτό που μόλις έθεσες: Πως μπορεί δηλαδή ο ψυχολόγος μαζί με τον δάσκαλο πολεμικών τεχνών ή τον προπονητή των πολεμικών τεχνών να εργαστούν μαζί, ώστε να αντιμετωπιστούν φαινόμενα κακοποίησης. Αρχικά, θα ήθελα να αναφέρω ότι δεν είναι τόσο εύκολο να επιτευχθεί ένας τέτοιος στόχος. Γι’ αυτό κατά τη γνώμη μου, οι συνεργασίες των ψυχολόγων με τους ειδικούς της φυσικής αγωγής δεν προκρίνουν σχεδόν καθόλου τον τομέα των πολεμικών τεχνών. Σχηματικά θα έλεγα πως πολύ σπάνια ο ψυχολόγος «μπαίνει στα χωράφια» των πολεμικών τεχνών, συνεργάζεται με αξιόλογους δασκάλους που πρεσβεύουν τις αξίες των πολεμικών τεχνών, ώστε από κοινού να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν προγράμματα πρόληψης της βίας του εκφοβισμού, της κακοποίησης κλπ, ενώ μπαίνει σε χωράφια σωματικής δραστηριοποίησης, όπως αυτό της yoga. Παράλληλα, είναι εξίσου σπάνιο (τουλάχιστον για τα ελληνικά δεδομένα), ένας δάσκαλος πολεμικών τεχνών να ζητήσει την αρωγή και την συμμετοχή ενός ψυχολόγου στη διαδικασία της ψυχοσωματικής ενδυνάμωσης κατά την εκπαίδευση στην αυτοάμυνα. Θεωρώ πως και οι δυο, αν και ξεκινάμε από διαφορετικές αφετηρίες φτάνουμε στο σημείο να συνεργαστούμε υποκινούμενοι από τις ανάγκες που η ίδια κοινωνία και η επικαιρότητα φέρνουν καθημερινά στην επιφάνεια. Προφανώς και πρέπει να σημειώσουμε πως τα φαινόμενα κακοποίησης, όπως και εκείνα του bullying είναι σύνθετα και πολυπαραγοντικά, γι’ αυτό και η πρόληψη, όπως και η αντιμετώπισή τους, προϋποθέτουν μια διεπιστημονική συνθετική προσέγγιση. Αν μελετήσουμε λίγο την ειδησεογραφία της καθημερινότητας δυστυχώς πλέον θα παρατηρήσουμε συμπεριφορές οι οποίες δεν είναι γενικά αποδεκτές στην κοινή λογική και στην πλειοψηφία των ανθρώπων. Όμως συμβαίνουν: Βιασμοί ανηλίκων και ενηλίκων, κακοποιήσεις παιδιών και γυναικών, σχολικός εκφοβισμός προς μαθητές και εκπαιδευτικούς, σύσταση συμμοριών, τυφλές βίαιες επιθέσεις, οπαδική βία, κλπ. Η ματιά του ψυχολόγου λοιπόν θα βοηθήσει τον δάσκαλο πολεμικών τεχνών να διαχειριστεί πιο αποτελεσματικά και πιο ολοκληρωμένα τα αιτήματα των ατόμων που ζητάνε την συνδρομή του καθώς και των οικογενειών τους. Παράλληλα, θα συνδράμει στην διαχείριση των πολλαπλών εφαρμογών της γνώσης πολεμικών τεχνών στην καθημερινότητα, προλαμβάνοντας ταυτόχρονα παραβατικές και κακοποιητικές συμπεριφορές, όπως και συμπεριφορές θυματοποίησης, εκ μέρους των ατόμων. Ουσιαστικά στην συνεργασία μας βλέπω μια προσπάθεια να υποκατασταθεί ο φόβος και το άγχος που νιώθουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι από ένα συναίσθημα αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης που είναι αναγκαίο για μια ισορροπημένη καθημερινή ζωή. Από κει και μετά μιλάμε για το σωστό ψυχολόγο ο οποίος σε συνεργασία με το σωστό δάσκαλο και ένα υγιές γονεϊκό περιβάλλον θα επιφέρουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα που μπορεί να αποτελέσουν πιλοτικό πρόγραμμα για οτιδήποτε σχετικό.
Ε.Σ. Προσυπογράφω όσα αναφέρεις. Και μάλιστα ανατρέπεις σε μεγάλο βαθμό το στερεότυπο που υπάρχει πως οι πολεμικές τέχνες είναι βασικά ένα «αγορίστικο άθλημα». Θα ήθελα όμως να αναφερθείς συνοπτικά στο είδος και στη λογική των πολεμικών τεχνών που διδάσκονται στην σχολή σου.
Θ.Α. Θα έλεγα ότι όποια σχολή πολεμικών τεχνών και να επισκεφτούμε θα διαπιστώσουμε πως συγκεντρώνουν μαθητές και των δύο φύλων. Μάλιστα σε κάποιες τα κορίτσια είναι ελαφρώς περισσότερα. Απόδειξη αυτού είναι ότι τα μαχητικά σπορ δεν είναι πλέον προνόμιο των αγοριών και των αντρών μόνο. Και ευτυχώς θα έλεγα! Όσον αφορά το τι γίνεται στην δικιά μας σχολή θα αναφέρω συνοπτικά πως η προσέγγισή μας ήταν ανέκαθεν ανθρωποκεντρική. Θέλω να πω ότι σκύβει πάνω στον κάθε μαθητή ξεχωριστά και προσπαθεί να διακρίνει τις ιδιαίτερες κλίσεις ή αδυναμίες του. Και αυτό το προσπαθούμε ως τώρα εμπειρικά αφιερώνοντας προσωπικό χρόνο στον κάθε μαθητή και στηριζόμενοι στην όρεξη και στο μεράκι μας. Αυτό το εμπειρικό σκέλος της δραστηριότητάς μας θέλουμε να αποτυπωθεί και επιστημονικά ώστε να αναπτυχθεί με σοβαρότητα στα πλαίσια μιας μόνιμης συνεργασίας με ψυχολόγο.
Ε.Σ. Μου δίνεις με όσα προανέφερες την ευκαιρία να σημειώσω ότι οι πολεμικές τέχνες και η αυτοάμυνα είναι προφανώς πριν από όλα και ένα είδος σωματικής άθλησης για όλες τις ηλικίες. Ένα είδος άθλησης που, πέραν των γνώσεων αυτοάμυνας και αυτοπροστασίας, βοηθά στην ψυχική και σωματική ευεξία, στην ισορροπία και την αρμονία ψυχής και σώματος, στην απελευθέρωση από: Αγωνίες / Άγχος/ Στρες / Ψυχοσωματικούς πόνους /Αίσθημα αδιεξόδου /Αίσθημα κενού και αβίωτου καθημερινού χρόνου /Διαχείριση καταθλιπτικών συναισθημάτων /Σωματική ευεξία και Άσκηση. Παράλληλα, προσφέρει στα άτομα μια ψυχοσωματική ετοιμότητα διαχείρισης της επερχόμενης απειλής που παρέχει συναισθηματική ασφάλεια και εμπιστοσύνη στον εαυτό, βασικά συστατικά της ψυχικής ισορροπίας. Άλλωστε, η αυτοπεποίηθηση του ατόμου είναι προϋπόθεση της ψυχραιμίας που οφείλει να δείχνει κανείς σε δύσκολες καταστάσεις και η ψυχραιμία αυτή είναι ο μόνος τρόπος να ανταπεξέλθει κανείς όσο το δυνατόν καλύτερα σε μια βίαιη επίθεση και άλλες παρεμφερείς κακοτοπιές. Θα ήθελα όμως να αναφερθείς στις εξαιρετικές δράσεις της σχολής σας, όπως εκείνη που αφορά ομάδες ΑμεΑ, εκείνη που πραγματοποιήθηκε στο Γηροκομείο Αθηνών, ή ακόμα και αυτή στην οποία συμμετείχα και εγώ η ίδια πρόσφατα και αφορούσε την αυτοάμυνα και αυτοπροστασία γονέων που συνοδεύουν παιδιά.
Θ.Α. Σχετικά με τα ερωτήματα αναφορικά με τις εκάστοτε δράσεις της σχολής μας, για να μην μακρηγορήσω θα πρότεινα να επισκεφτεί όποιος ενδιαφέρεται την ιστοσελίδα μας Martial-Arts.gr – ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ koei kan ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ, όπου αναφέρονται οι περισσότερες πιο αναλυτικά. Παράλληλα όμως, θέλω να σημειώσω πως το λιγότερο που νιώθω είναι κολακευμένος και γοητευμένος από την ιδέα της συνεργασίας μας διότι πιστεύω πάρα πολύ σε αυτήν. Με κοινό στόχο την ψυχική και σωματική ενδυνάμωση όλων των ατόμων, αλλά και κυρίως των θεωρούμενων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που το χρειάζονται ίσως περισσότερο, πιστεύω ότι μπορεί να βγει ένα θετικό αποτέλεσμα με πολύ σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο.
Ε.Σ. Ακούγοντας σε διαπιστώνω εκ νέου και σε πρακτικό και βιωματικό επίπεδο όχι μόνο τα αλληλοσυμπληρωματικά περιεχόμενα των επαγγελματικών εφαρμογών μας, αλλά και τις κοινές κοινωνικές ομάδες των οποίων το αίτημα για υποστήριξη καλούμαστε να απορροφήσουμε. Και νομίζω μου δίνεις την ευκαιρία να ανακοινώσω μια σειρά δράσεων που θα ακολουθήσουν στα πλαίσια της συνεργασίας του Δικτύου Psy Counsellors και της Ακαδημίας Πολεμικών Τεχνών Αυτοάμυνας και Αυτοπροστασίας.
Αναφέρομαι βεβαίως στα προγράμματα ψυχικής και σωματικής ενδυνάμωσης που αφορούν τις ακόλουθες κατηγορίες πληθυσμού:
α) κακοποιημένες γυναίκες,
β) πρόσωπα που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία,
γ) ΑΜΕΑ (κινητικές αναπηρίες, τυφλοί κ.α.,
δ) γονείς με παιδιά,
ε) πρόσωπα που υφίστανται σχολικό εκφοβισμό ή εξωσχολικό bullying. Θα ήθελες να μας μιλήσεις λίγο για το κομμάτι της αυτοάμυνας που θα συντονίζεται από εσένα σε αυτά τα προγράμματα παρέμβασης;
Θ.Α. Μου αρέσει που χρησιμοποιείς τον όρο παρέμβαση. Όταν πρωτοάκουσα αυτό τον όρο εντυπωσιάστηκα για άλλη μια φορά από την επιστήμη της ψυχολογίας. Διότι αισθάνομαι σαν να μου επιβεβαιώνεις εσύ ως ειδικός στην ψυχική υγεία πως το χόμπι της ζωής μου αυτό που έκανα από 11 χρόνων και συνεχίζω να κάνω μέχρι σήμερα θεωρείται δικαίως από εμένα μια πρώιμη παρέμβαση. Να ξεκαθαρίσω βέβαια πως δεν κάνουν όλες οι πολεμικές τέχνες για όλους τους ανθρώπους και ούτε έχουν όλες οι πολεμικές τέχνες τους καλύτερους δασκάλους. Για τον λόγο αυτό, σε μια ελεύθερη αγορά η επιλογή του κατάλληλου δασκάλου και της κατάλληλης μεθόδου βρίσκεται πάντα στη διακριτική ευχέρεια των ατόμων και των γονέων εφόσον μιλάμε για παιδιά. Προφανώς, προϋποτίθεται τα άτομα να έχουν τις απαραίτητες πληροφορίες και τα κριτήρια για να αξιολογήσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Παρόμοιες πληροφορίες μπορούν να βρουν είτε στην ιστοσελίδα μας, είτε να μας επισκεφτούν δια ζώσης στον χώρο μας για να μας γνωρίσουν και να δούνε σε πραγματικό χρόνο τη δουλειά μας.
Ε.Σ. Κλείνοντας θα ήθελα να σε ευχαριστήσω ιδιαζόντως για την σημερινή συζήτηση και να συμφωνήσω μαζί σου πως τέτοιου τύπου προγράμματα δράσης δεν αποσκοπούν μόνο στην αντιμετώπιση εκ μέρους των ατόμων των φαινομένων της βίας στην οικογένεια, στη γειτονιά, στο σχολείο κλπ., αλλά συνιστούν εν μέρει όντως ένας είδος πρώιμης παρέμβασης, δηλαδή πρόληψης της βίας και της εγκληματικότητας. Γνωρίζουμε άλλωστε πως όσο μειώνονται τα υποψήφια θύματα τόσο περιορίζονται και οι υποψήφιοι δράστες.
Θ.Α. Ευχαριστώ κι εγώ με την σειρά μου πάρα πολύ για αυτήν την πολύ πρωτότυπη και διαφωτιστική συζήτηση!
Από την συγκεκριμένη συνέντευξη διαφαίνεται η στενή σχέση των επιστημών και συγκεκριμένα της ψυχολογίας με τις πολεμικές τέχνες.Εμείς αυτά που η ψυχολόγος κύριε Σαρηγιαννίδη μας είπε στην παραπάνω συζήτηση προλάβαμε και τα κάναμε και υπό μορφή σεμιναρίου. Στις 11 Γενάρη 2023 πραγματοποιήσαμε στην αθλητική μας χολή μία εισήγηση – ενημέρωση της κυρίας ψυχολόγου για τα ψυχικά οφέλη των ενασχολούμενων με τις πολεμικές τέχνες. Η ενημέρωση είχε αρκετή απήχηση αφού ήρθαν και αθλητές – δάσκαλοι από άλλες αθλητικές σχολές.
Προσωπικά θεωρούμε πως εκεί που τελειώνει η ψυχολογία αρχίζει η δράση και εκεί που τελειώνει η δράση αρχίζει η ψυχολογία.
Όταν ο ενδιαφερόμενος λάβει την παρέμβαση από την ψυχολογία, το επόμενο κομμάτι που μένει είναι η στεκόμενος στα “πόδια” του να είναι ικανός να ανταπεξέλθει και σε οποιαδήποτε μελλοντική δυσάρεστη κατάσταση με περιεχόμενο βίας..
Μόνο μια σωστή αθλητική σχολή και ένας σωστός δάσκαλος μπορεί να προσδώσει αυτά ουσιωδώς..
Παράκληση και πρόταση μας είναι πως όταν το αντικείμενο σας έχει να κάνει με θυματοποίηση, κακοποίηση, βία και λοιπά κάντε την σωστή επιλογή όσον αφορά την ψυχολογία αλλά και την αυτοάμυνα.
Ευχάριστα και χρήσιμα θα είναι τα οποιαδήποτε σχόλια σας είτε οι απορίες σας που θα χαρούμε να γνωρίζουμε να απαντήσουμε
