Bullying. Δεν είναι απλά μια ξενόφερτη λέξη.
Δυστυχώς ανέκαθεν καλά κρατεί. Προγράμματα εκπαίδευσης, μετεκπαίδευσης, σεμινάρια, μαρτυρίες παθόντων, ειδικοί, εβδομάδες αφιερωμένες στην αντιμετώπιση κ.α…….
Ψάχνοντας και εκπαιδεύοντας τους εαυτούς μας μπορούμε να βρούμε ορισμούς, αίτια, πρόσωπα, επιπτώσεις, αντιμετώπιση, συμπεράσματα και άλλα….
Το πρόβλημα όμως μοιάζει να είναι και μάλλον παραμένει άλυτο. Και παραμένει μάλλον άλυτο διότι είναι πολύ παραγοντικό. Εάν δούμε λοιπόν τι οπλίζει το χέρι ενός ατόμου να παρενοχλήσει να εκφοβίσει και πολλές άσχημα κάποιον άλλον και/ η ακόμα χειρότερα στραφεί εναντίον ενός παιδιού τότε τα πράγματα παίρνουν πραγματικά όχι καλές διαστάσεις.
Δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιος γονιός με δάκρυα στα μάτια και προσπαθώντας να τα κρύψει, να φέρνει την σχολή μας το τέκνο του το οποίο έχει υποστεί Bullying.
Είναι μία από τις χειρότερες στιγμές που μπορεί να αντιμετωπίσει ο γονιός καθότι δε γνωρίζει πώς να χειριστεί το θέμα και βρίσκεται σε απόγνωση. Γίνεται ακόμα χειρότερο όταν αποδεικνύεται ότι κάποιος ήταν στόχος εκφοβισμού επί χρόνια κι εμείς το ανακαλύπτουμε “τώρα”.
Αναφέρουμε επίσης ότι θύματα του bullying δεν είναι μόνο μικρά παιδιά αλλά και οποιοσδήποτε ενήλικας.
Μία “οπτική|” αναφέρει πως όταν θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε συγκεκριμένες περιπτώσεις πλέον είναι αργά και μόνο δρούμε “πυροσβεστικά” και όχι προληπτικά. Είναι κι αυτό όμως μέρος της λύσης του προβλήματος.
Στόχοι του bullying (εκφοβισμού) είναι συνήθως, άτομα με περισσότερο άγχος και ανασφάλεια, ήσυχα και ευαίσθητα, εσωστρεφή και μοναχικά με χαμηλή αυτοεκτίμηση φοβισμένα, με παθητική στάση απέναντι στη βία και δύσκολα υπερασπίζονται τον εαυτό τους.
Πολλές φορές όμως δεν σημαίνει ότι έχει κάνει κάτι λάθος το θύμα. Πολλές φορές στόχος γίνεται απλά κάτι “διαφορετικό”.
Πόσο πιο σοβαρά πρέπει να το πάρουμε οι γονείς και γενικώς τα μέλη της κοινωνίας όταν το Bullying μπορεί να συμβεί από τον οποιοδήποτε προς τον οποιοδήποτε και από οποιαδήποτε ηλικία προς οποιονδήποτε άνθρωπο. Και δυστυχώς μπορεί να είναι μια επαναλαμβανόμενη κατάσταση. Εσκεμμένη απρόκλητη και συστηματική.
Μιλώντας για τον εκφοβισμό, μπορούμε να έχουμε και τον ωμό εκφοβισμό, και πολλές φορές την βίαια έκφραση του. Πολλές φορές δεν έχουν καμία αναστολή μέχρι και οι συμμαθητές να στρέφονται προς τους συμμαθητές τους που σημαίνει ότι ο εκφοβισμός παίρνει σάρκα και οστά οπουδήποτε. Μέχρι και στις σχολικές εγκαταστάσεις.
Το Bullying είναι ένα πρόβλημα που μαστίζει την εποχή μας.
Δυστυχώς, ανέκαθεν συνέβαινε και «καλά κρατούσε», αλλά τα αρμόδια όργανα άργησαν πολύ να δώσουν ευκαιρίες για δημόσιο βήμα στα θύματα. Με βήματα δειλά στην αρχή, αλλά γοργά στη συνέχεια, άρχισαν να πραγματοποιούνται προγράμματα εκπαίδευσης, μετεκπαιδεύσεις, σεμινάρια από ειδικούς ή από άτομα που είχαν υποστεί bullying κ.α.
Αρκετά συχνά γίνονται αναλύσεις σχετικές και συζητήσεις ειδικών και προτείνονται βέλτιστες θεωρητικές πρακτικές. Πάρα πολύ λίγοι όμως έχουμε σκέψη στο πρόβλημα έχοντας φτιάξει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που να προτείνει συγκεκριμένες λύσεις σε συγκεκριμένο χρόνο πλάνο. Δυστυχώς πολλές από αυτές τις συζητήσεις είτε οι νεολαίοι Ντέμη πραγματοποιήσιμες μιλούν και απαντούν σε ερωτήματα θεωρητικού επιπέδου και μένουνε σε θεωρητικό επίπεδο.
Ευτυχώς εμείς (πολλά μέλη του συλλόγου μας ( της http://ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ koei kan ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ Τζουμαγιάς 57, Περιστέρι 121 31 694 632 4060 https://g.co/kgs/Gr6Hhy ) με πολύ ενδιαφέρουσες ειδικότητες όπως γιατροί κοινωνικοί λειτουργοί, βοηθοί εκπαιδευτές εκπαιδευτές και δάσκαλοι) έχοντας μεγάλη ανάλογη εμπειρία και εκπαίδευση, μπορούμε να αναλάβουμε και να φέρουμε εις πέρας όλες τις περιπτώσεις όπου κάποιος συνάνθρωπός μας έχει δεχτεί και δέχεται εκφοβισμό ασχέτως ηλικιακής ομάδος και λοιπών διακρίσεων.
Εκπαιδευτές μας με μεγάλη εμπειρία στο θέμα αρκετά χρόνια τώρα, έχουμε στόχο την άρτια και σωστή ενημέρωση των παιδιών, αλλά ιδίως και την εκπαίδευσή τους.
Ακόμα, μέσω της πολυετούς εμπειρίας μας, βοηθάμε και παιδιά που έχουν υποστεί bullying. Ένα από τα πολλά παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε, είναι η συνδιοργάνωση του ευρωπαϊκού προγράμματος μέσω Erasmus plus, EVA FEM, στο οποίο συμμετείχαν και συνεχίζουν να συμμετέχουν άτομα, 54 έφηβοι – έφηβες και γυναίκες, από πέντε χώρες της Ευρώπης που είχαν υποστεί κάθε μορφή bullying και άσχημες περιπτώσεις κακοποίησης.
Το εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα αποτελείται από θεωρητικό (παρουσία και εισηγήσεις ειδικών, βιντεοπροβολές, μελέτες περιπτώσεων,) και πρακτικό μέρος και περιλαμβάνει πλήρη ενημέρωση για την αποφυγή θυματοποίησης, καθώς και τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου.
Με την Ελληνική Ομοσπονδία Ζίου Ζίτσου της οποίας είμαστε μέλος αρκετές φορές συνεδριάζουμε για να σχεδιάσουμε μία πολιτική μέσω του αθλητισμού αποφυγής θυματοποίησης.
Μία από τις βασικότερες λύσεις είναι η ενημέρωση των παιδιών και των κηδεμόνων τους.
Πώς πως τελικά θα επιτευχθεί αυτό; Μέσω σχολικών προγραμμάτων και σεμιναρίων που θα πραγματοποιούνται στα σχολεία και θα έχουν ως στόχο την ενημέρωση και την εκπαίδευση των παιδιών ενάντια στο σχολικό και εξωσχολικό εκφοβισμό.
Μη ξεχνάμε πως η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη, η οποία πρέπει να ξεκινά από μικρή ηλικία, για να αποτελείται η κοινωνίας μας από ευσυνείδητους και με ενσυναίσθηση ενήλικες.
Επίσης τις προσωπικές μας απόψεις μπορεί να συνοδέψει η εμπεριστατωμένη συνοπτική γνώμη της ειδικής ψυχολόγου και μόνιμης συνεργάτριάς μας
Στην πραγματικότητα αυτό που παρατηρείται είναι η συμμοριοποίηση ενός τμήματος της νεολαίας παράλληλα με την «μαλθακοποίηση» ενός άλλου τμήματος της ίδιας νεολαίας. Θα μπορούσαμε περιληπτικά να σημειώσουμε τρία στοιχεία που συμβάλλουν σε αυτή τη διπλή διαδικασία αλλαγής της κοινωνίας:
α) Τα περιστατικά βίας σαν το προαναφερόμενο λαμβάνουν χώρα σε μια κοινωνία σε κατάσταση αποσύνθεσης, που συγκαλύπτει πίσω από τον υποκριτικό φερετζέ της «ανεκτικότητας» την εξατομίκευσή της, την αδιαφορία της και την ανικανότητά της να αναλάβει το στοιχειώδες καθήκον του κοινωνικού ελέγχου των ατομικών, νεανικών ιδίως, συμπεριφορών.
β) Η γυάλα μέσα στην οποία μεγαλώνουν πολλά από τα παιδιά σήμερα, η οποία καλλιεργεί την πιο συγκαλυμμένη – και γι’ αυτό πιο σκληρή – μορφή βίας, η οποία στρέφεται είτε προς τον άλλο, είτε πολύ συχνά προς τον εαυτό.
γ) Η λήθη στην οποία έχει περιπέσει το αρχαιοελληνικό τρίπτυχο Υπερβολή – Ύβρη – Τιμωρία, η εύκολη υπέρβαση δηλαδή ορίων και «συνόρων», πέραν από τα οποία «δεν πάει κανείς» – και όποιος θα πήγαινε θα έπρεπε να αναμένει βαρύ τον πέλεκυ. Διότι βία υπήρχε πάντοτε. Υπήρχε όμως και ένα όριο διαφορετικό για τον κάθε άνθρωπο, που το καθόριζε η κοινή λογική και η κοινωνική εμπειρία και το οποίο φρόντιζε να μη ξεπεράσει κανείς. Αν κάποιος το ξεπέρναγε, έβρισκε απέναντί του την ίδια την κοινωνία. Ένα «ως εδώ σε παίρνει γιατί ο κάθε άνθρωπος έχει τα όρια και τις αντοχές του». Δηλαδή υπήρχε ένας κοινωνικός έλεγχος που ναι μεν ήταν ελαστικός, αλλά όχι υπερβολικά ανεκτικός, βάζοντας μέτρο στις συμπεριφορές που κινούνταν προς τα άκρα.
Καταληκτικά, η «συμμοριοποίηση» και η «μαλθακοποίηση» είναι δύο διαφορετικές όψεις του ιδίου νομίσματος που αλληλοτροφοδοτούνται και αλληλοσυντηρούνται: Διότι, ως γνωστόν, η σχέση θύτη – θύματος προσιδιάζει στη διαλεκτική σχέση αφέντη – δούλου. Η ύπαρξη του ενός αποτελεί προϋπόθεση της ύπαρξης του άλλου. Άρα η καταπολέμηση του ενός εξαρτάται και συνδέεται με την αντιμετώπιση του άλλου”.
Βιβλιογραφία:
Επιθετικότητα-Σχολικός εκφοβισμός-Βία
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία για την επιθετική συμπεριφορά
Αβέρωφ-Ιωάννου, Τ. (1994). «Μαθαίνοντας τα παιδιά να συνεργάζονται». Αθήνα: Θυμάρι. Αρτινοπούλου, Β. (επ. έκδ.) (2001). «Βία στο σχολείο : έρευνες και πολιτικές στην Ευρώπη».
Αθήνα : Μεταίχμιο.
Βουϊδάσκης, Β. (1992). «Η τηλεοπτική βία και επιθετικότητα και οι επιδράσεις τους στα παιδιά και
στους νέους». Αθήνα: Γρηγόρης Μ.Π.
Γεώργας, Δ. (1995). «Κοινωνική Ψυχολογία». Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα. Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου, Α. (2010). «Ομαδική βία και επιθετικότητα στα σχολεία».
Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
«Δραστηριότητες στην τάξη για την Πρόληψη του Εκφοβισμού και της βίας μεταξύ των μαθητών. Εγχειρίδιο εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης». (2010). Τσιάντης, Γ. (επ.έκδ.). Αθήνα: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.
Εκπαιδευτικό υλικό προγράμματος αντιμετώπισης της παιδικής επιθετικότητας για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση: «Το Σπίτι των Παιδιών». (2006). Θεσσαλονίκη: ΠΥΞΙΔΑ Κέντρο Πρόληψης της Εξάρτησης από Ναρκωτικά και Προαγωγής της Υγείας.
Καλαντζή-Αζίζι, Α. & Ζαφειροπούλου, Μ. (2004). «Προσαρμογή στο σχολείο: πρόληψη και αντιμετώπιση δυσκολιών». Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Κανδαράκης, Α. (2007). «Ιδιοσυγκρασία και σχολική προσαρμογή». Αθήνα: Gutenberg. Κανελόπουλος, Γ., Κάντζου, Ν. & Δαμηλάκη, Ρ. (2009). «Ο Κήπος των Συναισθημάτων: 10
θεματικές προσεγγίσεις για το νηπιαγωγείο». Αθήνα: Δίπτυχο.
Κατωπόδη, Α. (2005). «Παιδική σεξουαλική κακοποίηση: Οικογένεια και κοινωνία: αίτια, ρόλοι, συνέπειες». Αθήνα: ΜΑΡΑΘΙΑ.
Κουρκούτας, Η. (2007). «Προβλήματα συμπεριφοράς στα παιδιά: Παρεμβάσεις στο πλαίσιο της
οικογένειας και του σχολείου». Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Μπεζέ, Λ. (επ. έκδ.) (1998). Βία στο σχολείο…Βία του σχολείου…. Αθήνα: Ελληνικά
Γράμματα.
Νέστορος, Ι.Ν. (επ.έκδ.) (1997). «Η επιθετικότητα στην οικογένεια, στο σχολείο και στην
κοινωνία». Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Νόβα-Καλτσούνη Χ. (2001). «Μορφές αποκλίνουσας συμπεριφοράς στην εφηβεία- ο ρόλος της
οικογένειας και του σχολείου». Αθήνα: Gutenberg.
Πετρόπουλος & Παπαστυλιανού. (2001). Μορφές επιθετικότητας, βίας και διαμαρτυρίας στο
σχολείο (γενεσιουργοί παράγοντες και επιπτώσεις). Αθήνα: Σχήμα & Χρώμα.
Πούλιος, Ι. (2007). «Η παιδική επιθετικότητα στο σχολείο: 77 δραστηριότητες για εκπαιδευτικούς
και γονείς». Αθήνα: Σμυρνιωτάκη.
Πρεκατέ, Β., Γιωτάκος, Ο. (2005). «Οδηγός εκπαιδευτικών και γονέων για την ανίχνευση της
παιδικής κακοποίησης». Αθήνα: ΒΗΤΑ medical arts.
Πρεκατέ, Β. (2008). «Η κακοποίηση του παιδιού στο σχολείο και στην οικογένεια: Πώς μπορούν οι
γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας να συμβάλλουν στην παιδική
προστασία και ευημερία». Αθήνα: ΒΗΤΑ medical arts.
Τριλίβα, Σ. & Chimienti, G. (1998). «Πρόγραμμα ελέγχου των Συγκρούσεων: Εγώ και Εσύ
Γινόμαστε Εμείς». Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Baum, H. (2003). «Εγώ το Θέλω τώρα! Το παιδί μπροστά στη ματαίωση. Ανυπομονησία και
πείσμα», «Αφού δεν με παίζουν…διαχείριση του θυμού και της επιθετικότητας», «Μ αυτόν εγώ δεν παίζω! Απόρριψη και… στο περιθώριο. Μπροστά στο Διαφορετικό, στο Ξένο». Αθήνα: Θυμάρι. (Σειρά: Συναισθηματική Αγωγή)
Chalvin, M. (2004). «Αποτρέποντας τις συγκρούσεις και τη βία», Μετάφραση Αφροδίτη Τζαμουράκη. Αθήνα: Σαββάλας.
Dowling, E. & Osborne, E. (2001). «Η οικογένεια και το σχολείο: μια συστημική προσέγγιση από κοινού σε παιδιά με προβλήματα». Αθήνα: Gutenberg.
Fontana, D. (1996). «Ο εκπαιδευτικός στην τάξη». Αθήνα: Σαββάλας.
Herbert, M. (1998). «Ψυχολογικά Προβλήματα Παιδικής Ηλικίας». Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Jaffe, L. & Saint-Marc, L. (2008). «Για να ζήσουμε μαζί: Η βία». Αθήνα: Κέδρος.
Molnar, A. & Lindquist, B. (1996). «Προβλήματα Συμπεριφοράς στο Σχολείο: Οικοσυστημική
Προσέγγιση». Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Olweus, D. (2009). «Εκφοβισμός και Βία στο Σχολείο. Τι γνωρίζουμε και τι μπορούμε να
κάνουμε». Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.
Rigby, K. (2008). «Σχολικός Εκφοβισμός: Σύγχρονες απόψεις». Αθήνα: Τόπος.
Sutton, C. (2003). «Προβλήματα Συμπεριφοράς Παιδιών και Εφήβων. Αθήνα: Σαββάλα.
Λογοτεχνικά για τη βία-επιθετικότητα-εκφοβισμό
Αγκάσι, Μ. (2007). «Τα χέρια δεν είναι για να δέρνουμε». Αθήνα: Μεταίχμιο. (πρώτες τάξεις δημοτικού)
Alexander, J. (2007). «Νταήδες, εξυπνάκηδες, δήθεν φίλοι… και εσύ!». Αθήνα: Άγκυρα. Αυτζής, Μ. (2012). «Ο Ορφέας και οι νταήδες με τα κίτρινα ποδήλατα». Αθήνα: Ψυχογιός. Βέρντικ, Ε. (2007). «Οι λέξεις δεν είναι για να πληγώνουμε». Αθήνα: Μεταίχμιο. (πρώτες τάξεις
δημοτικού)
Γκρέκου, Γ. (2007). «Το θυμωμένο αρκουδάκι». Αθήνα: Πορτοκάλι.
Δικαίου, Ε., Ηλιόπουλος, Β. & Τασάκου, Τ. (2008). «Μίλα μη φοβάσαι. 3 ιστορίες για τη βία
στο σχολείο». Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. (παιδιά δημοτικού)
Elliott, M. (2009). «Τι κάνεις όταν σ’ έχουν βάλει στο μάτι!». Αθήνα: Αφοί Βλάσση. (για
εφήβους)
Hentoff, N. (2007). «Αυτό το σχολείο θα με τρελάνει». Αθήνα: Gutenberg.
Ηλιόπουλος, Β. (2011). «Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό». Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.
Κατσαμά, Ε. (2011). «Κοσμοδρόμιο». Αθήνα: Πατάκη
Λου, Β. (2003). «Κόκκινη κάρτα στη βία». Αθήνα: Άγκυρα. (για εφήβους)
Τριβιζάς, Ε. (2005). « Το λυπημένο αρκουδάκι». Σοροπτιμιστική Ένωση Ελλάδος. (σχετικά με
την παιδική κακοποίηση-παραμέληση μέσα στην οικογένεια, για παιδιά δημοτικού) Marcoli, A. (2001). «Ο Θυμός των Παιδιών: παραμύθια για την κατανόηση της παιδικής
συμπεριφοράς». Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Moses, B. (2004). «Θυμώνω…». Αθήνα: Μοντέρνοι Καιροί.
Μουρεάλ, Β. (2007). «Φιλία: Τι νιώθεις». Αθήνα: ΦΛΟΥΔΑΣ. Πιτσιδοπούλου, Ε. (2006). «Βρόμικη Δευτέρα». Αθήνα: Πορτοκάλι. Ρομέιν, Τ. (2002). «Οι δήθεν, οι κλίκες και οι σαχλαμάρες». Αθήνα: Κέδρος Ρομέιν, Τ. (1997). «Οι νταήδες είναι βλάκες». Αθήνα: Κέδρος «Συναισθήματα: Θυμός». (1995). Θεσσαλονίκη: Σχήμα & Χρώμα. «Συναισθήματα: Απόρριψη». (1995). Θεσσαλονίκη: Σχήμα & Χρώμα. Tàssies, P. & Josep, A. (2011). «Μου έκλεψαν το όνομά μου».
ΠΟΛΥ ΩΡΑΊΟ ΆΡΘΡΟ ΓΙΑ ΌΛΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΉ ΠΟΥ ΖΟΎΜΕ ΜΕ ΈΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΚΑΡΔΙΆ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΟΣ….ΠΟΥ ΛΈΓΕΤΕ Bullying……